5 Οκτωβρίου 2013

[Εις Εαυτόν], Χρήστος Οικονόμου


[Εις Εαυτόν] 



Μη γράφεις περιττά πράγματα.



Μη γράφεις για να εκφραστείς, για να πεις τον πόνο σου ή την άποψή σου για τη ζωή και τον κόσμο. Η λογοτεχνία είναι προσωπική αλλά όχι ιδιωτική υπόθεση.



Ο πάσχων άνθρωπος, ο άνθρωπος που δοκιμάζεται: η μεγάλη σου έγνοια.



Η δουλειά σου δεν είναι να αναπαριστάς ή να σχολιάζεις την πραγματικότητα, αλλά να δημιουργείς νέες πραγματικότητες, γράφοντας με αιμοφόρες λέξεις, λέξεις που αν τις κόψεις θα τρέξουν αίμα.

Μην αφήνεις τίποτα στην τύχη, ούτε ένα κόμμα, ούτε μια τελεία. Θυμήσου ότι, πάνω απ’ όλα, οφείλεις να είσαι τεχνίτης των λέξεων και των σημείων στίξης.

Εξάσκησε το βλέμμα σου για να καταγράφει την παραμικρή λεπτομέρεια. Η λεπτομέρεια είναι η ζωογόνος δύναμη της λογοτεχνίας.

Θυμήσου τι είπε ο Τσέχοφ: η λογοτεχνία πρέπει να γίνεται κατανοητή αμέσως, σε δευτερόλεπτα.

Θυμήσου τι είπε ο Φροστ: το αυτί είναι ο μόνος αληθινός συγγραφέας και ο μόνος αληθινός αναγνώστης.

Να μη νιώθεις δέος, ούτε λαγνεία για τις λέξεις. Αρκεί να τις αγαπάς.

Να τρίβεσαι με τις λέξεις. Να παίζεις με τις λέξεις. Να τις βλέπεις, να τις αγγίζεις, να τις γεύεσαι, να τις μυρίζεις —και, κυρίως, να τις ακούς. Οι λέξεις είναι πλάσματα ζωντανά, όχι εκθέματα σε μουσείο.

Η λογοτεχνία χωρίς ήθος είναι περιττή λογοτεχνία. Ήθος στη λογοτεχνία σημαίνει ν’ αγωνίζεσαι για να μείνουν ζωντανές οι αξίες που εμψυχώνουν τον άνθρωπο, που τον ενθαρρύνουν να μείνει άνθρωπος. Η απόσταση που χωρίζει το ήθος από την ηθική είναι τόσο μεγάλη όσο η απόσταση που χωρίζει τη δικαιοσύνη από τον νόμο και την αγάπη από τη φιλανθρωπία.

Να γράφεις κάθε μέρα — στο χαρτί ή στο μυαλό σου.

Να ξαναγράφεις κάθε μέρα ό,τι έγραψες στο χαρτί ή στο μυαλό σου.

Θυμήσου ότι οι λέξεις είναι ο μοναδικός τρόπος που έχεις στη διάθεσή σου για να μοιραστείς την έκσταση με τον αναγνώστη.

Η λογοτεχνία δεν είναι δημοσιογραφία, δεν είναι χρονογράφημα, δεν είναι εγχειρίδιο αυτοβοήθειας, δεν είναι μανιφέστο ιδεών, ούτε πολιτική διακήρυξη.

Η λογοτεχνία δεν είναι αισιόδοξη ή απαισιόδοξη. Η λογοτεχνία είναι πίστη.
Πίστη στον μύθο και στα πρόσωπα που κουβαλάνε τον μύθο.


Η λογοτεχνία είναι εμψύχωση. Είναι δοκιμασία. Είναι η σταύρωση πριν την ανάσταση και η ανάσταση μετά τη σταύρωση. Η λογοτεχνία είναι η αλήθεια που γεννιέται μέσα από τις αντιφάσεις και τις αμφιβολίες.

Η λογοτεχνία είναι η αέναη προσπάθεια να γίνεις κάποιος άλλος, να βρεθείς κάπου αλλού.

Δεν αρκεί ν’ ανοίξεις ένα βιβλίο. Πρέπει ν’ ανοιχτείς εσύ στο βιβλίο.

Η καλή λογοτεχνία σε προκαλεί να διαβείς τα πιο δύσβατα απ’ όλα τα σύνορα: τα σύνορα του εαυτού σου.

Η λογοτεχνία πρέπει ν’ αρδεύεται από τα μεγάλα ρεύματα της εποχής της αλλά να μην πλημμυρίζει από κανένα.

Η λογοτεχνία είναι το σταυροδρόμι όπου σμίγουν ο συγγραφέας, ο τόπος, ο χρόνος και η αιωνιότητα.

Ο συγγραφέας δεν είναι μόνο σεισμογράφος ή σεισμολόγος. Ο συγγραφέας πρέπει να είναι ο σεισμός.

Δεν πρέπει ν’ αναρωτιέσαι αν η λογοτεχνία μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο αλλά αν θ’ άξιζε να ζεις σ’ έναν κόσμο χωρίς λογοτεχνία.

Η λογοτεχνία δεν μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Υπάρχει όμως η σοβαρή πιθανότητα να μας κάνει περισσότερο ανθρώπους.

Μία πρέπει να είναι η μεγαλύτερη έγνοια σου: πώς θα μικρύνεις, κάθε φορά, το χάσμα που χωρίζει αυτά που έχεις γράψει στο μυαλό σου από εκείνα που θα γράψεις στο χαρτί.

Να θυμάσαι ότι δεν είσαι μέντιουμ, ούτε αγγελιαφόρος. Να θυμάσαι ότι πρέπει να αφηγηθείς την ιστορία όχι έτσι όπως έγινε, αλλά έτσι όπως πρέπει.

Ο συγγραφέας παλεύει με τις ιδέες, τις αναμνήσεις, τις εμπειρίες, τις αρχές και τη συνείδησή του. Παλεύει με τις αμφιβολίες, τις αντιφάσεις, τις αγωνίες, τους εφιάλτες, τα όνειρά του. Η πιο σκληρή πάλη, όμως, είναι με τις λέξεις.

Η λογοτεχνία δίνει πρόσωπο στο απρόσωπο.

Το χρέος του συγγραφέα δεν είναι μόνο να ρίχνει φως στο σκοτάδι, αλλά να δίνει πρόσωπο στο σκοτάδι.

Η λογοτεχνία είναι η συναίρεση του ατομικού με το κοινωνικό, του προσωπικού με το συλλογικό.

Η λογοτεχνία είναι ένας μοναχικός αγώνας για την κατάλυση της μοναξιάς, με την απόλυτη επίγνωση όμως του γεγονότος ότι, ειδικά στην εποχή μας, η μοναξιά δεν είναι ο εφιάλτης της ανθρώπινης επικοινωνίας αλλά το χαρακτηριστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις.

Ο φόβος δεν είναι το αντίπαλον δέος της ελπίδας, αλλά το χαρακτηριστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει η ελπίδα. Είναι χρέος του συγγραφέα να δείξει πώς ο φόβος δεν μπορεί να προγράψει την ελπίδα, έτσι όπως η επίγνωση του θανάτου δεν μπορεί να προγράψει τη ζωή.


Ο Χρήστος Οικονόμου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Έχει δημοσιεύσει τις συλλογές διηγημάτων «Η γυναίκα στα κάγκελα» (Ελληνικά Γράμματα) και «Κάτι θα γίνει, θα δεις» (Πόλις), που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος και έχει μεταφραστεί στα γερμανικά και τα ιταλικά. Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στo http://bibliotheque.gr/ .


artworks : Daniel Barkley

14 σχόλια:

librarian είπε...

Πάρα πολύ ωραίο! Θα μπορούσε κάλλιστα να ενταχθεί στην κατηγορία ποίηση για την ποίηση που τώρα τελευταία έχω ξεκινήσει. Έχω ακούσει πολύ καλά λόγια για το βιβλίο του από τις εκδόσεις Πόλις, δυστυχώς δεν το έχω διαβάσει.

Roadartist είπε...

@ librarian : Αυτό το βιβλίο διαβάζω αυτή την περίοδο... Μόλις το τελειώσω θα σου πω σχετικές εντυπώσεις, ναι το κείμενο μου άρεσε πολύ!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Γεια, γεια.

Άκρως ενδιαφέρουσες σκέψεις ( ως συρραφή σκέψεων αντιμετώπισα το απόσπασμα), μερικές θεωρώ υπέροχες, και τροφή για πολλές κουβέντες.
Έχοντας διαβάσει το " Κάτι θα γίνει, θα δεις", να πω ότι με εξέπληξε ευχάριστα τόσο θεματολογικά, όσο και στο επίπεδο της γραφής και της σύνθεσης. Ευαίσθητες κεραίες στην εποχή μας, μάτι και αυτί στον πάσχοντα άνθρωπο, όπως συνιστά και σε μία του σκέψη στο κείμενο που ανέβασες, προσωπική γραφή.

Τώρα, αν ξαναρχίσω πάλι τα καλά λόγια γαι τις επιλογές σου, Ροδούλα ... είπαμε: κάτω τα διαπλεκόμενα! :-)

Καλή Κυριακή.

κωνσταντινος είπε...

Πολύ καλό! Ποιηση για τη λογοτεχνια, για να παραφρασουμε το πρωτο σχολιο.

Yγ εδω περα αυτη η σταθερη ποιοτητα - με πεισμα...

katerina είπε...

καλημέρα δρομοκαλιτέχνιδα!
ωραία ανάρτηση!να δω πότε με ηρεμία θα διαβασω όλες τις αναρτήσεις σου...φιλιά

Κατερίνα

ξωτικό είπε...

Ωραιότατα !
Απ'αυτά που κάνουν τους κυρτωμένους ώμους να ισιώνουν....

χάρηκα ειδικά αυτά που αγγίζουν όλους τους τομείς της ζωής ,τέχνες ,επιστήμες και κυρίως καθημερινότητα.....

"Η λεπτομέρεια είναι η ζωογόνος δύναμη της λογοτεχνίας."

"Να μη νιώθεις δέος, ούτε λαγνεία για τις λέξεις. Αρκεί να τις αγαπάς."



"Η λογοτεχνία χωρίς ήθος είναι περιττή λογοτεχνία. Ήθος στη λογοτεχνία σημαίνει ν’ αγωνίζεσαι για να μείνουν ζωντανές οι αξίες που εμψυχώνουν τον άνθρωπο, που τον ενθαρρύνουν να μείνει άνθρωπος. Η απόσταση που χωρίζει το ήθος από την ηθική είναι τόσο μεγάλη όσο η απόσταση που χωρίζει τη δικαιοσύνη από τον νόμο και την αγάπη από τη φιλανθρωπία"

με μια μικρή αντίρρηση πως κάθε τέχνη ,επιστήμη ,ψυχαγωγεία...κ.λ.π χωρίς ήθος είναι πολύ πολύ χειρότερα απο απλώς περιττή....είναι εγκληματική τελικά .

Μπορούμε να λέμε για ώρες για την κάθε φράση και τις προεκτάσεις της πέρα απ'την λογοτεχνεία ;-)

Μου έφτιαξες τη μέρα πάλι :-)))

Καλημέρααααα και φιλίιιιιιι

fairy είπε...

«Ο παππούς μου, μια ζωή βιοπαλαιστής και μια ζωή κυνηγημένος, μου έλεγε πάντα πως η απελπισία είναι δειλία - πρέπει να αγωνίζεσαι με νύχια και με δόντια, μέχρι την τελευταία ανάσα. Ήμουν παιδί και τον πίστευα - και τώρα που δεν είμαι παιδί και εκείνος δεν ζει, ακόμα τον πιστεύω. Αλλά τελευταία, όλο και πληθαίνουν γύρω οι γκρεμοί και οι άνθρωποι που στέκονται στο χείλος τους.... Και φοβάμαι, φοβόμαστε όλοι, πως θα έρθει και η σειρά μας να σταθούμε εκεί...»
Χρήστος Οικονόμου, «κάτι θα γίνει,θα δεις»
Όταν διάβασα το αφιέρωμά σου έψαξα να βρω σημάδια γραφής του συγγραφέα γιατί προσωπικά δεν τον ήξερα καθόλου. Νομίζω πως κρίνεις αλλιώς τα λόγια κάποιου όταν έχεις δει τα έργα του. Και νομίζω επίσης πως μέσα κι από τούτο το μικρό απόσπασμα που βρήκα διαφαίνονται αρκετά από αυτά, η έγνοια για τον πάσχοντα άνθρωπο , η λογοτεχνία ως αγώνας για τη διάσωση των ανθρώπινων αξιών.
Δε συμφωνώ όμως με τη δεύτερη πρόταση του αφιερώματος (και ομολογώ ότι αυτό με έκανε να γράψω τούτο το σχόλιο τελικά). Κάθε λογοτεχνική ή καλλιτεχνική δημιουργία είναι πιστεύω συνειδητή ή ασυνείδητη απόπειρα να εκφράσουμε αυτό που μας τρώει, ακόμα κι αν στην πράξη δεν αφορά εμάς τους ίδιους αλλά άλλους ανθρώπους ή τον κόσμο γενικότερα. Είναι πρωτίστως η ιδιωτική ανάγκη για έκφραση αυτή που κινεί το χέρι του καλλιτέχνη.

Άστρια είπε...

Κάθε σκέψη και μία μικρή αποκάλυψη, ή μάθημα και μύηση.
ίσως με πιο μεγάλη το ότι:
"Ό συγγραφέας δεν είναι μόνο σεισμογράφος ή σεισμολόγος. Ο συγγραφέας πρέπει να είναι ο σεισμός."

Εντυπωσιάστηκα!
Και δεν τον είχα διαβάσει. Οπωσδήποτε θα διαβάσω κάτι δικό του, σίγουρα θα έχει κάτι σημαντικό να πεί.

Σε φιλώ, καλό βράδυ και καλή εβδομάδα roadartist μου.

Roadartist είπε...

@ Διονύσης Μάνεσης : καλησπέρα Διονύση, αυτό το βιβλίο διαβάζω αυτές τις μέρες, θα έλεγα πως σε ταρακουνάει, σε πονάει, είναι αυτό που αναφέρει ο συγγραφέας σε αυτό το κείμενο του "γράφοντας με αιμοφόρες λέξεις, λέξεις που αν τις κόψεις θα τρέξουν αίμα". Πάνω από τον πάσχοντα άνθρωπο, ναι ακριβώς.
Καλή εβδομάδα!

Roadartist είπε...

@ κωνσταντινος : Να είσαι καλά, καλή εβδομάδα!

Roadartist είπε...

@ katerina : Όποτε έχεις χρόνο και διάθεση Κατερίνα, σε ευχαριστώ πολύ!

Roadartist είπε...

@ ξωτικό : ναι το κείμενο αυτό έχει προεκτάσεις πέρα από τη λογοτεχνία. Σίγουρα θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για πολλές συζητήσεις...Φιλιά πολλά! :))

Roadartist είπε...

@ fairy : Διαβάζω το συγκεκριμένο βιβλίο, από το οποίο δανείστηκες το απόσπασμα, και συμφωνώ ότι όλα όσα αναφέρει στο συγκεκριμένο του κείμενο, τα τιμάει και τα εφαρμόζει σε αυτό το βιβλίο. Έκανες σωστά που έψαξες να βρεις λέξεις του. Για να αντιστοιχήσεις με το κείμενο του.
Όσον αφορά την ένσταση σου, νομίζω πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση. Μπορεί να ξεκινά και από ιδιωτική ανάγκη, αυτό ναι νομίζω πως είναι αδιαμφισβήτητο.

Roadartist είπε...

@ Άστρια : από τους νέους συγγραφείς που αξίζει να αναζητήσει κάποιος, καληνύχτα άστρια!

Related Posts with Thumbnails